1) جاوااسکریپت چیست؟

آموزش رایگان جاوااسکریپت

جاوااسکریپت (JavaScript) محبوب‌ترین و پرکاربردترین زبان برنامه‌نویسی در جهانه!!! طبق آمار دو سایت معروف GitHub و StackOverflow، جاوااسکریپت ششمین سال متوالی است که رتبه اول رو بین زبان‌های برنامه‌نویسی دیگه کسب می‌کنه و خیلی سریع‌تر از زبان‌های دیگه در حال رشده. چون دیگه جاوااسکریپت فقط یک زبان ساده Client-Side نیست که برای پویا‌سازی صفحات وب استفاده بشه؛ نکته جالب اینه که شما با جاوااسکریپت می‌تونید اپلیکیشن موبایل و دسکتاپ و حتی بازی تحت وب ایجاد کنید. پس این زبان قدرتمند رو دست کم نگیرید! چرا که جاوااسکریپت همه‌کاره است!

داستان تولد جاوااسکرییپت

سال‌های اول پیدایش صفحات وب و زبان HTML توسط Tim Berners-Lee، داکیومنت‌ها و صفحات وب‌سایت‌ها فقط از تگ‌های HTML پشتیبانی می‌کرد. بعدها CSS اضافه شد و یه رنگ و لعابی به سایت‌ها اضافه کرد. اما از جایی که HTML و CSS زبان برنامه‌نویسی نبودند، قابلیت برخی عملیات محاسباتی و… رو نداشتن، و زبان‌های برنامه‌نویسی همه سمت سرور پردازش می‌شدن و صفحات داخل مرورگر کاربران زیاد جذاب نبودن و به اصطلاح پویا نبودن. اما جناب Brendan Eich دست به کار شد و یک زبان اسکریپتی که قابلیت‌های زبان‌های برنامه‌نویسی رو داشته باشه اما داخل مرورگر پردازش بشه و Client-Side باشه ساخت. با اضافه شدن جاوااسکریپت به وب، اتفاقات جالبی افتاد و صفحات وب‌سایت‌ها جذاب‌تر از قبل شدن.

جاوااسکریپت چیست؟

جاوااسکریپت تنها زبان برنامه نویسی Client-side یا سمت کاربره که از سال 1995 تا الان خیلی تغییر کرده و حتی به سمت سرور هم کشیده شده؛ اما از جاوااسکریپت به عنوان یک زبان Front-End یاد میشد تا سال 2009 که با معرفی nodejs، جاوااسکریپت وارد دنیای سرورساید شد. و کم کم با پیدایش فریمورک هایی مثل Angular و React و Vue جاوااسکریپت دچار تحولات زیادی شد. و وبسایت ها و اپلیکیشن های مدرن امروزی همگی حداقل یکی از فریمورک ها و کتابخانه های جاوااسکریپت استفاده میکنن. پس به هر برنامه نویسی واجبه که جاوااسکریپت یاد بگیره!

حتما باید جاوااسکریپت یاد بگیریم؟

بله، اگر می‌خواین وارد دنیای برنامه‌نویسی وب بشین حتما لازمه که جاوااسکریپت یاد بگیرید و اگر می‌خواین برنامه‌نویس Front-End باشید باید خیلی عمیق‌تر و بهتر با جاوااسکریپت کار کنید و فریمورک‌ها و کتابخانه‌های جاوااسکریپت هم یاد بگیرید. خلاصه که جاوااسکریپت یکی از تکنولوژی‌های ضروری توسعه وب‌سایت محسوب می‌شه؛ یه جورایی مثل HTML لازمه طراحی صفحات وب‌سایته. البته جاوااسکریپت فقط به دنیای وب محدود نمی‌شه و برای ساخت اپلیکیشن‌های Android و iOS و Desktop هم حرفی برای گفتن داره که در مراحل بعدی باید با فریمورک React و React Native آشنا باشید تا بتوانید اپلیکیشن‌های موبایلی خودتون رو توسعه بدید.

مقاله مرتبط: چرا باید جاوااسکریپت یاد گرفت؟

با جاوااسکریپت چه کارهایی میشه انجام داد؟

از سال ۱۹۹5 که جاوااسکریپت معرفی شد، جاوااسکریپت فقط در مرورگر برای ایجاد صفحات تعاملی وب استفاده میشد. خوشبختانه با توسعه جاوااسکریپت در سمت سرور که از سال ۲۰۰۹ با زبان Node.js معرفی شد، شما می‌تونید کدهای سرور ساید خودتون رو با Node.js توسعه بدید که سینتکس و گرامر اون بر اساس زبان جاوااسکریپته؛ Node.js به دلیل سرعت پردازش بالا، Real Time بودن و دیتابیس NoSQL به نام MongoDB که دسترسی و سرعت خواندن اطلاعاتش بسیار بیشتر از MySQL است، نزد برنامه‌نویسان و توسعه‌دهنده‌ها بسیار محبوب شد. و با معرفی زبان React Native تقریباً انقلابی ایجاد کرد!!! چون شما تنها با یادگیری جاوااسکریپت می‌توانید حتی اپلیکیشن موبایل هم بنویسید!!! درسته، با یک‌بار نوشتن کد اپلیکیشن همزمان ۲ خروجی Android و iOS بگیرید و علاوه بر افزایش سرعت و صرفه‌جویی در زمان از زبان جاوااسکریپت لذت ببرید.

نکته آخرو اینجوری بگم که شما میتونید با جاوااسکریپت بازی بسازید!!!

مقاله مرتبط: دیتابیس MongoDB

تفاوت اکما اسکریپت و جاوااسکریپت چیست؟

جاوااسکریپت، یک زبان برنامه‌نویسی است اما اکما اسکریپت (ECMAScript) یک حالت استاندارد و تأیید شده از جاوااسکریپت است که توسط سازمان اکما مشخص می‌شود و مطابق با این استاندارد مرورگرها موتور جاوااسکریپتی خودشان را آپدیت می‌کنند. اولین ورژن اکما اسکریپت سال ۱۹۹۷ منتشر شد و تا سال ۲۰۱۵ که ورژن اکما اسکریپت ۶ یا ES6/ES2015 را ارائه داد و قرار بر این شد که از سال ۲۰۱۵ هر سال یک نسخه جدید از اکما اسکریپت منتشر شود.

در سال ۲۰۱۹ هستیم ورژن اکما اسکریپت ۱۰ (ES10) منتشر شده

شباهت و تفاوت جاوااسکریپت و جاوا؟‌‍‌‎

تنها شباهت جاوا و جاوااسکریپت اینه که هر دو زبان های برنامه‌نویسی قدرتمندی هستن. از هیچ نظر دیگر شباهت ندارن، نسبت جاوا به جاوااسکریپت دقیقاً مثل نسبت Car به Carpet و فقط شکل نوشتنشون شبیه همه (Car: خودرو، Carpet: قالیچه). پس کلاً سینتکس نوشتن دستورات، نحوه اجرا و کاربرد جاوااسکریپت و جاوا با هم متفاوته. پس علت شباهت نامشون چیه؟ الان بهتون میگم.

چرا جاوااسکریپت و جاوا شبیه هم نوشته میشن؟

اسم اصلی و اولیه جاوااسکریپت Mocha بوده که بعداً به LiveScript تغییر پیدا کرده و بعد از مدتی لایسنس زبان LiveScript رو شرکت Oracle (اون موقع اسمش Sun بوده!) که مالک زبان Java بوده می‌خره و می‌بینه که این زبان LiveScript یه زبان اسکریپتیه، پس اسمش رو می‌ذاره JavaScript. اما بعد از چند سال برای ثبت این زبان در سازمان استانداردسازی ECMA (اکما) می‌بره که اون زمان اجازه ثبت این نام رو نمیگیره. (نمیدونیم چرا؟ مگه چه اشکالی داشته؟) بنابراین اسمش به ECMAScript تغییر پیدا می‌کنه و از اون به بعد هر سال آپدیت زبان JavaScript با اسم ECMAScript (اکما اسکریپت) یا ES منتشر می‌شه. مثلاً سال 2019 ورژن اکمااسکریپت 10 یا ES10 منتشر شد؛ که هر سال تغییرات جزئی داشته به جز سال 2015 یا ES6 که تغییرات اصلی به خصوص در مبحث شی‌گرایی داشته.

ویژگی های جاوااسکریپت

• جاوااسکریپت یک زبان اسکریپتی و سبکه.
• کنترل تاریخ و زمان و ساعت توسط جاوااسکریپت.
• جاوااسکریپت یک زبان برنامه نویسی شی گراست.
• کامپایل و اجرا جاوااسکریپت توسط مرورگر (Browser) امکان پذیره.
• جاوااسکریپت کنترل کاربر بر روی مرورگر رو بیشتر میکنه.
• جاوااسکریپت نسبت به حروف کوچک و بزرگ حساسه.
• شناسایی مرورگر و سیستم عاملی که کاربر استفاده میکنه امکان پذیره.
• انتهای هر دستور از جاوااسکریپت باید از سیمیکالن (;) استفاده کرد.

کد جاوااسکریپت کجا اجرا میشه؟

در اصل جاوااسکریپت ساخته شد تا فقط در مرورگر اجرا بشه. بنابراین همه مروگر ها موتور جاوااسکریپت (JavaScript Engine) دارن که به وسیله اون کدهای جاوااسکریپت اجرا میشه، مثلا مرورگر کروم از موتور جاوااسکریپت “V8” و فایرفاکس “SpiderMonkey” استفاده میکنن.

اجرای جاوااسکریپت خارج از مرورگر

سال ۲۰۰۹ یه مهندس خیلی خفن به اسم Ryan Dahl یه موتور جاوااسکریپت Open Source در مرورگر کروم میسازه و اونو داخل یه برنامه ++C جا سازی میکنه که اسمش رو Node میذاره. Node در واقع یک برنامه تحت زبان ++C بود که شامل موتو جاوااسکریپتی V8 گوگله. حالا با این قابلیت ما میتونیم جاوااسکریپت رو بیرون مرورگر هم اجرا کنیم. و این بدین معنیه که میتونیم با جاوااسکریپت Back-end وب سایت و اپلیکیشن موبایلی خودمون رو گسترش بدیم.

جاوااسکریپت داخل مرورگر اینترنت و مرورگر Node اجرا میشه.
مرورگر نود (Node Browser) و مرورگر (Browser) هر دو محیطی رو فراهم میکنن تا کدهای جاوااسکریپت داخلشون اجرا بشه و ما بتونیم خروجی رو به درستی ببینیم.

بیشتر بخوانید: پلتفرم Nodejs

در روز دوم به مبحث بارگذاری و اجرای کد جاوااسکریپت میپردازیم.

جلسه دوم: بارگذاری جاوااسکریپت روی HTML